Το καλάθι σας είναι άδειο!
ΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΠΕΡΝΑΕΙ Ο ΣΤΡΑΤΟΣ…
ΤΑ ΘΕΑΜΑΤΑ
Ποταμόπλοια / 7
Από τις εκδόσεις ΠΟΤΑΜΟΣ, που συμπλήρωσαν φέτος 20 χρόνια παρουσίας στην εκδοτική ζωή, κυκλοφόρησε η εξαντλημένη από καιρό συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Θωμά Γκόρπα, μιας από τις σημαντικότερες και πιο συναρπαστικές ποιητικές προσωπικότητες της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς.
Η νέα αυτή έκδοση έρχεται 80 χρόνια από τη γέννηση και 12 χρόνια μετά το θάνατο του πληθωρικού δημιουργού, που με τον ανεπανάληπτο «γκορπισμό» του (κατά την έκφραση του Μάριου Χάκκα) δημιούργησε ένα καινούργιο εκφραστικό υπόδειγμα στην ποίηση και στη ζωή.
Η έκδοση δεν έρχεται να καλύψει απλώς το υπαρκτό βιβλιογραφικό κενό, αλλά να συστήσει ή να ξανασυστήσει έναν σπουδαίο ποιητή και διανοητή που πορεύτηκε με το δικό του ύφος και τη δική του συνέπεια στους δύσκολους δρόμους της ποίησης. Έρχεται επίσης να υποβάλει ξανά το αίτημα της επανεκτίμησης του έργου ενός ιδιοφυούς δημιουργού, σε εποχές βαθιάς εθνικής σύγχυσης και αβεβαιότητας για το παρόν και το μέλλον, κι όπου στο λογοτεχνικό στερέωμα συγχέονται αστέρια και πυροτεχνήματα.
Ο Θωμάς Γκόρπας είναι ένας Μεσολογγίτης που ήρθε στην Αθήνα κατευθείαν από «τα λαϊκά τραγούδια τ’ ανεξήγητα τα μαγικά / τα ρουμελιώτικα σκοτεινιασμένα μοιρολόγια» και τα μαϊστράλια της πατρίδας του. Κι από τα πρώτα του κιόλας γραπτά επιβλήθηκε με τον αβίαστο, πολύ προσωπικό, ευδιάκριτο λόγο του. Έζησε την πόλη ψυχή τε και σώματι (βιοπορισμός, λογοτεχνικές συντροφιές, κέντρο και περιθώριο, λαϊκά στέκια) κι έγινε ποιητής της. Με τη χαρακτηριστική ειρωνική, σκληρή και τρυφερή μαζί ματιά του εξέφρασε τις προσωπικές και τις κοινωνικές αγωνίες της εποχής του. Διαμόρφωσε μια ποίηση στιβαρή, έγινε μια φωνή με διαχρονική αξία, κλασική. Γιατί «πολλοί τραγουδάνε / λίγοι έχουνε φωνή».
Ο Θωμάς Γκόρπας, πνεύμα ανήσυχο, ανήμερο κι αντισυμβατικό, ενδιαφέρθηκε και για πολλά άλλα θέματα, που ενέπνευσαν και τροφοδότησαν την ποίησή του. Ορισμένα απ’ αυτά έγιναν βιβλία: Περιπετειώδες κοινωνικό και μαύρο νεοελληνικό αφήγημα, Το πανηγύρι τ’ Αη Συμιού, Ισιδώρα! Ισιδώρα! Ο τραγικός έρωτας της Ντάνκαν με τον ποιητή Γεσένιν, Στέρης, το τραγικό παραμύθι της ζωής και του έργου ενός πρωτοπόρου. Στο Αρχείο του όμως υπάρχουν αληθινοί θησαυροί, που σιγά σιγά θα βγουν κι αυτοί στο φως: ποιήματα, ποιητικές πρόζες, διηγήματα, ταξιδιωτικά, ημερολόγια, μελέτες (για την Αθήνα, τα φιλολογικά στέκια, τη λογοτεχνία, τον Καραγκιόζη, το λαϊκό τραγούδι, κ.ά.).
ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΓΡΑΨΑΝ:
Κάτω από τσαλακωμένες σημαίες
Ο Θωμάς Γκόρπας αποδεικνύει ότι πάντα θα τρέχουμε πίσω από την ποίηση. Είτε ως εραστές της, είτε ως ρέκτες που πασχίζουμε να βρούμε πού προσγειώνονται τα αστέρια της όταν το σύμπαν τα στέλνει σε μας. Η διαδικασία είναι βασανιστική. Η ανακάλυψη ενός, υπενθυμίζει τα άπειρα που σε “κοιτούν” από ψηλά. Ο εν λόγω μνημονεύεται ελάχιστα από την ακαδημαϊκή, πνευματική κοινότητα της Ελλάδας. Ίσως γιατί οι πνευματικοί μας ταγοί είναι πολύ επαγγελματίες και η ματιά τους δεν φτάνει ως εκεί. Το ίδιο και για το λογοτεχνικό κατεστημένο. Διαχρονικά.
Ο Γκόρπας έψαχνε την ομορφιά. Όχι όμως αυτή που θα ήθελε, αλλά αυτή που πατούσε, μάτωνε, στο χώμα. Τη γυμνή μας σάρκα που αιμορραγούσε από “ηρωικά” σπαθιά, πικραινόταν από “γλυκά” αγωνιστικά λόγια και σκεπαζόταν από τσαλακωμένες σημαίες. Η τύχη και η ανησυχία τον έφερε στον δρόμο μας και η γενναιοδωρία των εκδόσεων “Ποταμός”. Τον ξεσκέπασε και μας φώτισε. Μια από τις σημαντικότερες και πιο συναρπαστικές ποιητικές προσωπικότητες της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
του Αλέξανδρου Στεργιόπουλου, www.toperiodiko.gr, 13.6.2016
Θωμάς Γκόρπας, Τα Ποιήματα (1957 -1983): ΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ, ΠΕΡΝΑΕΙ Ο ΣΤΡΑΤΟΣ..., ΤΑ ΘΕΑΜΑΤΑ, εκδόσεις Ποταμός
Ο Θωμάς Γκόρπας υπήρξε μια από τις πιο ιδιαίτερες περιπτώσεις της ελληνικής ποίησης. Εκτός του λεγόμενου ακαδημαϊκού κατεστημένου, με μια πολυτάραχη ζωή στην οποία εργάστηκε από μπογιατζής μέχρι παλαιοβιβλιοπώλης, ήταν από εκείνους τους λογοτέχνες που παρέμειναν πιστοί σε ό,τι πρέσβευαν μέχρι τέλους. Τα ποιήματά του είναι βιογραφικά, με την έννοια πως μέσα από τους στίχους του διαφαίνεται η ζωή των ανθρώπων του περιθωρίου· όχι του σχηματικού περιθωρίου της παραβατικότητας, αλλά του τόπου εκτός και πέριξ του κανόνα -λογοτεχνικού, κοινωνικού, πολιτικού. Η διαφορά είναι πως και εκεί ανθίζει ένας ενεργός και εναλλακτικός τρόπος ζωής, μια διαφορετική καλλιτεχνική δραστηριότητα, που ναι μεν δεν επιθυμεί να ενταχθεί στα κύρια ιδεολογικά ρεύματα, αλλά καλλιεργεί έντονο αίσθημα κριτικής. Λαϊκά τραγούδια, Τσιτσάνης, ηθοποιοί, αριστεροί που πρόδωσαν τα πιστεύω τους, δεξιοί που τους πρόδωσε ο εξαστισμός, έρωτες και το Μεσολόγγι -ο τόπος καταγωγής του- τα πάντα βρίσκουν θέση στο έργο του Γκόρπα. Τα ποιήματά του απαιτούν από τον αναγνώστη να σηκώσει το κεφάλι του και να δει τι γίνεται στον κόσμο. Είναι «ξένα σώματα» που περιστρέφονται συνέχεια γύρω από την κυρίαρχη Δημιουργία και με μια μικρή αλλαγή τροχιάς, εισέρχονται στην ατμόσφαιρά της και την ανατινάσουν· με μια εκτυφλωτική έκρηξη που μεταλλάσσει τη λογοτεχνική πανίδα.
Στην παρούσα έκδοση βρίσκονται οι κύριες ποιητικές του συλλογές σε έναν προσεγμένο τόμο, κόσμημα για κάθε βιβλιοθήκη.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
www.debop.gr, 15.5.2016
Το Μεσολόγγι του ποιητή Θωμά Γκόρπα
"Είμαι 500 ετών Μεσολογγίτης και 50 ετών ποιητής"
Τα αποσπάσματα από τα ποιήματα του Θ. Γκόρπα προέρχονται από την πρόσφατη έκδοση του εκδοτικού οίκου Ποταμός - Θωμάς Γκόρπας, Τα Ποιήματα (1957-1983)
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
φωτ. Σπύρος Στάβερης, www.lifo.gr, 20.1.2016
Θωμάς Γκόρπας, η τρυφερή ειρωνεία της ποίησης
Υπάρχουν πάντοτε ποιητές που αδιαφορούν για τη θολή έννοια της ποιητικότητας, αδιαφορούν για τα μεγάλα οράματα, καταφάσκουν στην απλή καταγραφή του χρόνου μας. Ο Θωμάς Γκόρπας (1935-2003) υπήρξε (και εξακολουθεί να υπάρχει μέσω του έργου του) εραστής του σαρκικού σαρκαστικού, υπό την έννοια ότι κατέγραψε όσα ο άνθρωπος ζει, βλέπει, ακούει, αγγίζει, γεύεται και λέει, με τον παράδοξο τρόπο των ποιητών που δεν χαρίζονται σ’ αυτόν τον κόσμο τον μικρό, τον μέγα. Καταγραφέας της Αθήνας –της δικής του και των άλλων–, προσωπικός ψιθυριστής όσων παραβλέπουμε, ποιητικός οδηγητής για να μην παίρνουμε στα σοβαρά κανέναν και τίποτα (κυρίως τον εαυτό μας), ο Θωμάς Γκόρπας είναι εκείνος που κάθε λέξη του είναι ένα πυροτέχνημα που ξεχύνει το μαύρο φως του αγνού χιούμορ. Δημιούργησε «σχολή» που μπορεί να συνταιριάξει την επώδυνη κατανόηση του κόσμου με την ειρωνική μετουσίωσή του σε ποιητική τέχνη· την αγωνιώδη προσπάθεια για επιβίωση με την πολεμική εναντίον της σοβαροφάνειας· κι όλα αυτά, με την καλοσύνη του ποιητή, που θέλει να επισημάνει, άλλοτε άτσαλα κι άλλοτε με τον σεβασμό που επιβάλλουν τα πράγματα.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
του Δημήτρη Αθηνάκη, www.kathimerini.gr, 19.12.2015
ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΤΟΥ ΓΚΟΡΠΑ γειτνίασε με τα πιο χθόνια μπλουζ
Αφιέρωμα στον ποητή Θωμά Γκόρπα
Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, 13.12.2015
Ο Θωμάς Γκόρπας στο μεταίχμιο των καιρών
Έφαγε όλα τα φεγγάρια της πατρίδας και της νιότης του
μέσα σε είκοσι χρονάκια για να φάει να πιει και να καπνίσει
Θωμάς Γκόρπας
Είχα την εντύπωση ότι ήταν ένα δημιούργημα μυθοπλασίας, ένα αποκύημα της βραχνής φαντασίας του έξοχου Μάριου Χάκκα. Στις σελίδες του Χάκκα είχα διαβάσει γι’ αυτόν, με μάτια έκπληκτα και με μυαλό που έτρεχε προς την περιπέτεια της ζωής και της τέχνης με χίλια χιλιόμετρα την ώρα, στα δεκάξι μου χρόνια, για τον Γκόρπα και τον «γκορπισμό». Ό,τι είχε κατορθώσει να αποτυπώσει στο χαρτί ο Χάκκας το ρουφούσαμε, είχαμε βρει, μειράκια ανήσυχα, μια φωνή που μας μιλούσε με ατόφια ειλικρίνεια, με σκληρό χιούμορ, με πικρή μελαγχολία, με μιαν ελευθερία σπάνια εκείνη την εποχή του εκπεσμού της ποίησης σε μελοποίηση, του πομπώδους comeback μιας Αριστεράς που ήταν λαβωμένη (κάτι που θα έπρεπε πιο ευαίσθητη να την κάνει) μα κοντόθωρη και σκληρυσμένη και κακεντρεχής και βαριάκουγε και επέβαλλε, επέβαλλε, επέβαλλε.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, radiobookspotting.blogspot.gr, 8.12.2015
Μια «λοξή» ποίηση
Και αυτό το Σάββατο το «Ανοιχτό Βιβλίο» συνεχίζει να σας παρουσιάζει βιβλία που θα κυκλοφορήσουν το αμέσως επόμενο διάστημα. Εν πρώτοις όμως καλωσορίζουμε στην αναγνωστική συντροφιά μας τον ποιητή, κριτικό λογοτεχνίας και βιβλιογράφο Δημήτρη Δασκαλόπουλο, ο οποίος μας προτείνει τη συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του αποσυνάγωγου Θωμά Γκόρπα «Τα Ποιήματα (1957-1983)» (επανακυκλοφορούν μετά από μια εικοσαετία από τις εκδόσεις Ποταμός).
Είκοσι χρόνια από την αμέσως προηγούμενη συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του που επιμελήθηκε ο ίδιος και περίπου δεκαπέντε από τον πρόωρο για τα μέτρα της εποχής μας θάνατό του, ο Θωμάς Γκόρπας επανέρχεται στο προσκήνιο με μια νέα συνολική έκδοση της ποιητικής παραγωγής του, διεκδικώντας την προσοχή μας και την επανεκτίμηση του έργου του. Θα πρέπει να τον θεωρήσουμε καλότυχο από εκδοτικής πλευράς, αν λάβουμε υπόψη τις σημερινές συνθήκες της βιβλιαγοράς και τη δυσκολία (ή δυσφορία) με την οποία αντιμετωπίζονται γενικώς οι έτσι κι αλλιώς περιορισμένης κυκλοφορίας συλλογές ποιημάτων.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, επιμέλεια: Mισέλ Φάις, www.efsyn.gr ΑΝΟΙΧΤΟ ΒΙΒΛΙΟ, 15.11.2015
ΜΕ ΤΟΝ ΘΩΜΑ ΓΚΟΡΠΑ
"στην αυριανή κουβέντα μας στη νέα ραγισματιά..."
[Το κείμενο διαβάστηκε σε εκδήλωση για τα 10 χρόνια από το θάνατό του στο Βιβλιοπωλείο Ιανός (1.4.2013) και δημοσιεύτηκε στο "The book’s journal" #31 (Μάιος 2013)]
Διάφορες σκέψεις και αναμνήσεις με αφορμή τα 10 χρόνια απ’ το θάνατό του. Σκέψεις χωρίς πρόθεση ή φιλοδοξία οποιουδήποτε απολογισμού – ιδίως λογοτεχνικού και κριτικού. Σκέψεις ανθρώπινες και συναισθηματικές.
Ο Θωμάς Γκόρπας ήταν πάνω απ’ όλα ένας σπουδαίος ποιητής κι ένας σπάνιος διανοούμενος.
Ο κόσμος του δεν υπάρχει πια. Όχι γιατί άλλαξαν οι εποχές, αλλά γιατί δεν υπάρχει ο ίδιος, που ήταν ένας κόσμος ολόκληρος.
Θα θέλαμε να μην είμαστε τώρα εδώ, σε μια συγκέντρωση «αγάπης και μνήμης» για τον Θωμά Γκόρπα. Θα θέλαμε πολύ να ήταν εκείνος εδώ, μόνος του στο βήμα αλλά ορχήστρα ολόκληρη, και να μιλάει με ελεύθερο θέμα, όπως του άρεσε, για όλους και για όλα. Πληθωρικός, παράφορος, σκληρός και τρυφερός μαζί.
Αυτά που ζούμε σήμερα, τα είχε προβλέψει. Είχε τη διορατικότητα να βλέπει τις αλλαγές που έρχονταν. Μυριζόταν την ατμόσφαιρα χρόνια πριν από τη βροχή, έβλεπε τις συμπεριφορές, τις νοοτροπίες, την ψεύτικη ευμάρεια, τις φούσκες και το κενό όπου κολυμπούσαν, ανυποψίαστοι ή συνένοχοι, οι πολλοί.
Τι άλλο είναι ο ποιητής;
Βέβαια, ο κόσμος του εξακολουθεί να υπάρχει μέσ’ από τα γραπτά του (όπως λέμε για τους δημιουργούς), και μ’ εκδηλώσεις όπως η αποψινή. Άλλωστε οι άνθρωποι πεθαίνουν όταν πεθαίνει κι ο τελευταίος που τους θυμάται.
Κι αυτός ο κόσμος ο συγγραφικός του Θωμά Γκόρπα θα γίνει πολύ ευρύτερος καθώς, από φέτος, θ’ αρχίσει ν’ αξιοποιείται το απέραντο, σχεδόν ανοικονόμητο αλλά μαγικό σε πλούτο Αρχείο του.
Έχω την τύχη να έχω πρόσβαση στο Αρχείο του, που το επεξεργαζόμαστε μαζί με τη γυναίκα του. Εδώ δεν μιλάμε για τα συνήθη «κατάλοιπα» των συγγραφέων και για «ποιήματα στο συρτάρι», αλλά για έναν πακτωλό από κείμενα, τελειωμένα και ημιτελή, για ένα θησαυρό που μπροστά του τα λίγα τυπωμένα βιβλία του είναι αμελητέα ποσότητα.
Προσωπικά, διαβάζοντας τα χαρτιά του, ξαναθυμάμαι νοσταλγικά τι υπήρξε, μαθαίνω κι άλλα, όπως μάθαινες πάντα απ’ αυτόν, κι ανακαλύπτω ένα σωρό άλλες πλευρές του.
Γιατί δεν τα εξέδωσε αυτά τα γραπτά; Γιατί δεν εξέδιδε σιγά σιγά κάποια απ’ αυτά;
Η απάντηση είναι ότι δεν είχε και μεγάλο καημό να βγάζει συνέχεια βιβλία, μην ξεχαστεί ή πούνε ότι στέρεψε. Δεν είχε τέτοιες αγωνίες. Όπως η ζωή του, έτσι και η δημιουργία του ήταν ένα έργο εν εξελίξει. Τα δούλευε συνεχώς αυτά τα πράγματα, τα πλούτιζε, μπορεί και να τα συνέθετε κάποτε σ’ ένα υπερ-βιβλίο με όλα όσα αγάπησε, τον συγκλονίσανε και τον διαμορφώσανε: η ποίηση αλλά και η πρόζα, και η ποιητική πρόζα, τα ταξίδια, τα ημερολόγια, η μουσική (με θεό το λαϊκό τραγούδι), και η ζωγραφική, το θέατρο κι ο σινεμάς, οι πόλεις με τη Μεγάλη και τη μικρή ιστορία τους, η ανθρώπινη περιπέτεια, η ανθρώπινη κωμωδία.
Βέβαια, ο χρόνος έχει πάντα τον τελευταίο λόγο, όσο βυθισμένοι κι αν είμαστε στο απατηλό νανούρισμα της αθανασίας. Και βρίσκεσαι με ό,τι πρόλαβες να πεις και να κάνεις.
Πάνω σ’ αυτό, ο Μάριος Χάκκας, που μίλησε για τον ιδιόμορφο κι αταξινόμητο «γκορπισμό», έχει γράψει κάτι που ταιριάζει γάντι:
«Δεν υπάρχει δικαίωση. Κάθε είδους δικαίωση είναι κατασκευή, κι ίσως το μόνο που υπάρχει είναι ο τρόπος που περπατάς ή που στέκεσαι – θέλω να πω, μ’ αυτή η φάτσα κι αυτό το σουλούπι μέσα στο χώρο».
Ο Θωμάς Γκόρπας έκανε θυελλωδώς ό,τι πρόλαβε να κάνει. Ένας πληθωρικός άνθρωπος και στοχαστής. Ένας επίμονος και δύσκολος άνθρωπος, μαχητικός μέχρι παρεξηγήσεως όταν υπερασπιζόταν τις εμμονές του, που οι περισσότερες αποδεικνύονταν βασιμότατες, για πρόσωπα και πράγματα. Πολυσχιδής προσωπικότητα. Άπιαστο πουλί. Γερή μνήμη και κρίση. Γιατί οι αμνήμονες είναι νεκροί. Με μια μοναδική αίσθηση της συνέχειας της Ιστορίας. Αυτό κυρίως. Ότι δεν είμαστε ξαφνικά εδώ ουρανοκατέβατοι, όμορφοι κι ωραίοι, κι ότι δεν αρχίζει μ’ εμάς η ιστορία του κόσμου.
«Είμαι 500 ετών Μεσολογγίτης», έλεγε σ’ ένα γνωστό αυτοβιογραφικό του. Ήξερε ότι έρχεται από μακριά και προσπαθούσε να πάει μακρύτερα.
Ήταν λάτρης της ζωής – ακριβώς επειδή είχε βαθιά αίσθηση της ματαιότητας. Γι’ αυτό και ο κυνισμός του, πολύ συχνά, αλλά κι ο αυτοσαρκασμός. Έλεγε: «Μη νομίζεις ότι είμαστε τίποτα σπουδαίο. Απλώς οι άλλοι είναι χάλια».
Αυτά για το Αρχείο του Θωμά Γκόρπα, που ήταν ένας σκληρά, και όχι γλυκερά, λυρικός φιλόσοφος και ποιητής, κι ένα υπόδειγμα δημιουργικής πολυπραγμοσύνης.
***
Την ανθρώπινη πλευρά του, οπωσδήποτε αξεχώριστη απ’ την άλλη (τη λόγια, ας την πούμε), από πού να την πιάσεις; Ας την πιάσουμε από το εξής:
Λέμε τόσην ώρα ότι ο Θωμάς Γκόρπας ήταν αυτό κι ο Θωμάς Γκόρπας το άλλο. Αυθόρμητα σου ’ρχεται να πεις: ο Θωμάς. Σκέτο. Γιατί ο Θωμάς ήταν ένας οικείος άνθρωπος, προσιτός και διαθέσιμος, ένας φίλος των φίλων του. Κι ένας μάλλον αντικανονικός διανοούμενος. Συνεχώς στο δρόμο. Είτε για το βιοπορισμό είτε για εντός και εκτός εισαγωγικών ασωτίες.
Γιατί ο Θωμάς ήταν ένας από τους τελευταίους περιπατητικούς. Η παρέα μαζί του δεν ήταν μόνο ψυχωφελής, διδακτική ή «σοβαρή». Είχε ζωντάνια, και πλάκες, και εκπλήξεις, και ξενύχτια, κι ατέλειωτες βόλτες, ειδικά μεταμεσονύχτιες, και στάσεις στο παρελθόν και στο μέλλον, και στάσεις για κρασί και μεζέ, και κουβέντες για τα βιβλία, την Τέχνη και τη ζωή που δε χωράνε στις βιβλιοθήκες.
Μια απλή απογευματινή έξοδος για καφέ με τον Θωμά τέλειωνε συνήθως στις 6 ή στις 8 το άλλο πρωί.
Και τι είχες να πεις τόσες ώρες;
Το σωστό ερώτημα είναι: Τι προλάβαινε να πρωτοπεί ο Θωμάς μέσα σε μία μόλις, έστω και μαραθώνια συνάντηση.
Τα θέματα, πασίγνωστα κι από την ποίησή του: Οι έρωτες, που πολλές φορές έχουν φύγει πριν έρθουν. Η Αριστερά, σαν όραμα και σαν μαράζι. Τα λαϊκά τραγούδια («απόψε παίζει αβάσταχτη λαϊκή μουσική»). Τα ταξίδια (ΟΧΙ εκδρομές – όλο σε διόρθωνε. Γιατί ήξερε πως αυτό που ζούμε είν’ ένα ταξίδι, όχι προσκοπισμός).
Και σε όλ’ αυτά, κατηγορηματικός, αφοριστικός, εύστοχος, υπερβολικός, χιουμορίστας.
Έλεγε: «Και να πούμε ένα τελευταίο εδώ». Κι αυτό το «τελευταίο» δεν τέλειωνε ποτέ, γιατί κάποια στιγμή άνοιγε μια άλλη παρένθεση για την οποία έπρεπε «να πούμε ένα τελευταίο εδώ». Κι αυτές οι παρενθέσεις δεν ήταν ασημαντότητες για να περνάει η ώρα, που κλείνανε σύντομα, αλλά μεγαλύτερα ανοίγματα γι’ άλλες κουβέντες – όρεξη να ’χες.
Και σ’ αυτό ο Θωμάς ήταν ακατάβλητος. Ένα φαινόμενο φυσικής αντοχής, που μόνο η χαρά της ζωής κι η λαχτάρα να μιλήσεις και να επικοινωνήσεις μπορεί να το τροφοδοτεί αέναα, κι αν έχεις πράγματα να πεις.
Ένας καταιγισμός από λόγια και εικόνες ήταν ο Θωμάς Γκόρπας. Σαν να ήταν μονίμως ντοπαρισμένος.
Όχι σε μια βραδιά, αλλά σε μία ώρα με τον Θωμά μπορούσαν να παρελάσουν μπροστά σου, με τη μοναδική παραστατικότητα που είχε, ο Πρεβέρ, τα παλιά φιλολογικά καφενεία, τα ιβάρια του Μεσολογγίου, άδικα λησμονημένοι συγγραφείς, πολιτικοί με τις πολιτικές τους, ο Εμπειρίκος, ο Απόστολος Χατζηχρήστος, κινήματα της Τέχνης και πρωτοπόροι δημιουργοί, ηρωικά πανηγύρια στα χωριά της Ρούμελης, ο Τσιτσάνης, ο Τσαουσάκης, ο Βιζυηνός, η θάλασσα, ο ταπεινός σπάρος, το ψάρι, για το οποίο έλεγε πως έχουν γραφτεί 100 ποιήματα, και σου αράδιαζε και ποιήματα και ονόματα ποιητών που αγαπούσε.
Κι όλ’ αυτά όχι ασυνάρτητα, αλλά δεμένα μεταξύ τους, με έμπνευση, με μια τέχνη που έκανε φαινομενικώς ετερόκλητα πράγματα να γίνοντ’ ένα κομπολόι με ομοιόμορφες χάντρες. Να γίνονται ένα ρεσιτάλ Θωμά Γκόρπα.
***
Τέλος.
Όταν φεύγει ένας άνθρωπος, μένει πίσω κάτι άπιαστο κι απατηλό, σαν να μην υπήρξε ποτέ. Έτσι, αυτά που είπαμε είναι όντως μερικά μόνο από τα πολλά πράγματα που ήταν ο Θωμάς Γκόρπας.
Ένας διανοούμενος που με τα γραπτά του και τα προφορικά του και την παρουσία του έφτιαχνε σύμπαντα και κόσμους – γιατί ήταν τόσο πληθωρικός, που δεν τον χώραγε ο κόσμος.
Δημήτρης Παπακώστας
